Gölgesinde Zamanın Süzüldüğü Mabet: Adana Yeni Camii
Tepebağ’ın eteklerinde, tarihin taş taş üstüne örüldüğü o kadim dokunun tam kalbinde yükselir Adana Yeni Camii. Bir adı da Antaki Camii... Her ikisi de geçmişten bir yankı, mekâna isimden ziyade bir ruh giydirir. Gövdesinde Memlûk mimarisinin zarif izleri, taşlarında ise bir adamın vakfettiği ömrün sessiz hatırası saklıdır.
Antakya'dan Adana'ya Bir Hayırseverin İzinde
1724 yılında, Antakya'da doğmuş bir hayırsever—Abdürrezzak Antaki—Adana’ya yerleşip bu camiyi inşa ettirir. Kapının kemerine işlenmiş Arapça kitabe, onun adını zamanın ötesine taşır. Beş yıl sonra, 1729’da, minaresi de eklenir. Bu kez adı geçen bir başka isimdir: Aptullah Bin Ali Beşe. Her biri kendi taşını koyar bu kutsal yapıya.
Mekân, sade bir dikdörtgen plan üzerine kuruludur. Sekiz kubbesiyle göğe açılır; doğu cephesindeki iki kubbe 1960’lı yıllarda yıkılmış, fakat sonradan aslına uygun biçimde onarılmıştır. Mimari yapısı, özellikle süsleme anlayışı bakımından Kahire’nin Memlük camilerine göz kırpar. Ama aynı zamanda Adana’nın yerel mimarî etkilerini de gururla taşır üzerinde.
Işıkla Konuşan Taşlar
Küçük boyutuna rağmen, Yeni Camii oldukça aydınlıktır. İklimin dilinden anlar gibi çok sayıda pencereyle bezenmiştir. Güney cephesinde, basık kemerli sekiz pencere ışığı süzer içeriye. Ve girişte... güneş saatini taşıyan bir minare yükselir. Bu ince ayrıntı bile, zamana biçilen saygıyı fısıldar kulağımıza.
Avlusu ise biraz mahcup, biraz sıkışık. Asimetrik düzenle inşa edilmiştir. Zamanla ihtiyaca cevap veremeyince, bazı bölümler betonarme eklentilerle genişletilmiş. Ne var ki bu müdahaleler yapının karakterine gölge düşürmüş. 1998 depreminden sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü ve cami derneği iş birliğiyle gerçekleştirilen restorasyonlarda, bu eklentiler temizlenmiş, avlu duvarları ve zemini doğal taşlarla yeniden düzenlenmiştir. Dahası, avlu zeminine altı ayrı bölüm kazandırılarak kullanım kapasitesi artırılmıştır.
Minare: Göğe Açılan Estetik Bir Hat
Caminin minaresi... Gövdesi zikzaklarla süslü, silindirik yapısı gölgeyle oynayan bir plastik etki yaratır. Arap-Memlûk mimarîsinin estetik kurallarını izlerken, şerefenin üzerindeki konik külahla tamamlanır. Ne çok bağırır, ne de gözden kaçacak kadar sessizdir. Dengeyi bilir. Göğe doğru yükselirken, mütevazı bir zarafeti dillendirir.
Bugün hâlâ ibadet amacıyla kullanılan bu cami, sadece bir inanç mekânı değil; aynı zamanda Adana’nın kültürel belleğinde duran taş bir şiirdir. Yolunu düşüren her ziyaretçiye zamanın dokusunu, taşın sessizliğini ve insan emeğinin izzetini gösterir. Sessizce... ama hep orada.
Ziyaretçilerin Yorumları
Bu bölümde yer alan bilgiler Google Haritalar'da öne çıkan yorumlardan yapay zeka kullanılarak derlenmiştir. Yeni Cami Google Haritalar bağlantısı 'nı inceleyebilirsiniz.
Yeni Cami (Adana): Tarihi, Sadelik ve Şehrin Ruhuna Dokunan Bir Mekân
Tarihin İçinden Süzülüp Gelen Bir Cami
Abdurezzek Antaki Vakfı'nın izlerini taşıyan Yeni Cami, Adana'nın Kuruköprü Mahallesi'nde, Sefa Özler Caddesi'nin hemen üzerinde karşılıyor sizi. 1729 yılında Abdillah bin Al Bugo tarafından inşa ettirildiği söyleniyor - evet, neredeyse üç asırlık bir geçmiş! Mimarisinin Arap-Memluk tarzından esinlendiği, ana kubbesinin ve sade görünümünün göz doldurduğu belirtiliyor. (Doğrusu, bu kubbenin altına geçip gökyüzünü hayal etmek insana tuhaf bir huzur veriyor.)
Sadelik ve Zarafet Yan Yana
Caminin içi... Sade ve göze hoş gelen bir atmosferi varmış. Yorumlarda özellikle minaresinin Kahramanmaraş’taki camilere benzetildiğine rastlayınca, insan ister istemez karşılaştırma yapmak istiyor. Modern camilerdeki gösterişli detaylardan ziyade, burada dinginlik ön planda. Hani bazı mekânlar vardır, bakmaya doyamazsın ya – işte tam da öyle bir his bırakıyor insanda.
Mekânsal Yenilikler ve Kullanım Kolaylığı
- Caminin altına sonradan bin kişilik ek bir bölüm yapılmış – yani kalabalık günlerde bile ibadet için yer sıkıntısı çekmek zor.
- Kuzeyde yeni bir betonarme bölüm, batıda ise abdesthane ve tuvaletler bulunuyor.
- Yapının etrafı, restorasyon sonrası tertemiz ve düzenli hale gelmiş; çevre düzenlemesine özen gösterilmiş.
Ulaşım & Konum
Adana Küçük Saat durağında yer alması, toplu taşıma ile ulaşımı son derece pratik kılıyor. Şehrin merkezi bir noktasında olması sayesinde, ziyaret etmek isteyenler için ulaşım dert olmuyor.
Şehrin İkonlarından Biri
Biraz klişe olacak belki ama – “Adana’ya gelip de Yeni Cami’yi görmeden dönmek olmaz.” diyorlar. Konumu, tarihi, hatta sonradan yapılan eklemeleriyle Adana'nın ruhunu yansıtıyor. Restorasyonun ardından çevresi de bir o kadar güzel ve temiz olmuş. Küçük gibi görünse de, sahip olduğu geçmişle ve bugünkü haliyle şehrin en ikonik mekanlarından biri olarak anılıyor.
Adana'nın geçmişine dokunmak, sade ama zarif bir mimariyle buluşmak ve huzurlu bir ortam arıyorsan – Yeni Cami mutlaka görülmeli.