Ziyaretçilerin Yorumları
Bu bölümde yer alan bilgiler Google Haritalar'da öne çıkan yorumlardan yapay zeka kullanılarak derlenmiştir. Lala Hayrettin Paşa Cami Google Haritalar bağlantısı 'nı inceleyebilirsiniz.
Lala Hayrettin Paşa Cami: Zamanın İzinde Bir İstanbul Mabedi
Kökleri Derin, Hikâyesi Katman Katman
Alemdar Mahallesi'nin dar sokaklarından birinde, Lala Hayrettin Paşa Cami’nin taşları konuşur adeta. Bir adım attın mı, tarihin tozlu sayfalarına düşüyor insan – her köşe başka bir çağa tanıklık ediyor. İlk bakışta sıradan bir cami gibi görünebilir; ama, işin aslı çok başka... Çünkü bu yapı, 4. yüzyıldan bugüne, Osmanlı’dan önce Bizans’a, ondan da evvel Roma’ya kadar uzanan bir geçmişin izlerini taşıyor.
Bir Mabedin Dönüşüm Hikâyesi
Merak ettin mi hiç, bir yapının üst üste kaç hayat yaşadığını? Lala Hayrettin Paşa Cami, ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde, Yahudi bakırcı esnafının izniyle bir sinagog olarak inşa edilmiş. Fakat kısa sürede Konstantinopol’ün Hristiyan halkı ayaklanmış, sinagog yakılmış, duvarlar yıkılmış. Sonra, Bizanslılarca 400-450 yılları arasında kiliseye dönüştürülmüş. (Burası yalnızca taşlarla değil, çatışmalar ve değişimlerle de yoğrulmuş sanki.)
Zamanlar değişmiş, Latin işgaliyle birlikte yapı Ortodoks’tan Katolik kilisesine dönüşmüş. İstanbul’un fethiyle birlikte ise, 1480 civarında, cami olarak hizmete başlamış. Kimi ona Acem Ağa Mescidi demiş, kimi Chalkoprateia Kilisesi’nden dönme olarak anmış. Her isim, her dönem, başka bir iz bırakmış duvarlarında.
Küllerinden Doğuş: Restorasyon ve Yeniden Açılış
Yüzyıllar boyunca nice badire atlatan cami, zamanla harabeye dönmüş. 1937’de neredeyse yok olmuş derler... Ama 2019’da başlayan titiz bir restorasyonla (kimilerinin “berbat rekonstrüksiyon” diye eleştirdiği de olmuş tabii) 22 Aralık 2022’de tekrar ibadete açılmış. Kim bilir, belki de taşlarının ruhu biraz sarsıldı, ama bugünün insanı için yeniden bir buluşma noktası oldu.
Detaylar ve Küçük Sırlar
- Yaklaşık 1600 yıllık bir geçmişe sahip, İstanbul’un en eski ibadethanelerinden biri.
- Caminin bodrumunda bir papaz mezarı olduğu söyleniyor. (Gerçekten görmek isteyenler için küçük bir sürpriz...)
- 22 Aralık 2022’de, üç yılı aşkın bir çalışmayla Bilgili ailesinin katkılarıyla hizmete açılmış.
- Tarihi boyunca sinagog, kilise ve cami olarak kullanılmış; adeta zamana meydan okuyan bir yapı.
İbadet İmkânları ve Pratik Bilgiler
Son restorasyon sonrası cami, temizliği ve yenilenen yapısıyla ibadet için uygun bir ortam sunuyor. Ulaşım açısından ise Fatih’in merkezi bir noktasında bulunması büyük avantaj: Arnavut kaldırımlı yolları takip ettiğinde, Alemdar Mahallesi Zeynepsultan Camii Sokak’ta bu tarih kokan yapıyı bulmak zor değil.
Biraz Mizah, Biraz Hüzün: Yorumların Gölgesinde
Yorumlara bakarsan... Kimi “binlerce camisi olan Fatih’e yeni bir cami yapmak arzusu” diyerek biraz sitemli konuşuyor, kimisi ise bu tarihi yapının yeniden hayata dönmesini büyük bir heyecanla karşılıyor. Bazı ziyaretçiler rekonstrüksiyonun orijinal ruhu zedelediğini iddia etse de, çoğu kişi caminin geçirdiği evreleri ve yeniden dirilişini hayranlıkla anlatıyor. İşte, tarih dediğin şey de biraz böyle: kimi zaman kayıplar, kimi zaman kazançlar, ama daima hikâyelerle dolu...