Zeynep Hatun Cami

Zeynep Hatun Camii: Eyüpsultan’da Tarihin Sessiz Tanığı

Mimari Detaylar ve Benzersizliği

Zeynep Hatun Camii, Merkez Mahallesi’nde, dar bir sahaya inşa edilmiş ve bulunduğu yolun şekline ustaca uydurulmuş. Şöyle ilginç bir ayrıntı var ki – minaresi caminin mihrab yönünde ve binadan ayrı bir şekilde yükseliyor. İstanbul’daki camilerde pek rastlanmayan bu özellik, mahallenin oluşumundan sonra caminin inşa edildiğine dair ipucu veriyor. Kesme taşla örülen duvarlar, üzerinde ahşap çatısıyla özgün bir zarafete sahip. 1983’te çimento ile sıvanmış ama taş duvarların ruhunu kaybettiğini düşünenler de yok değil. Özellikle taş duvarın üstüne eklenen ısı yalıtımı, bazı ziyaretçilerin dilinde esprili bir siteme dönüşmüş: “Cami tamir edilirken berbat etmişler, bu ne cahillik!” diyenler var.

Tarihi ve Kültürel Derinlikler

Bu caminin bânisi Zeynep Hatun. İdris-i Bitlisî’nin eşi – ve evet, kendisi de burada medfun. Caminin minberini ise komşu Arpacı Mescidi’nin imamı Şeyh Abdullah Efendi getirmiş. Bir başka ilginç ayrıntı: Caminin önündeki küçük hazire (mezarlık) artık yok ama geçmişte çiçekli bir lahit kapağı basamak olarak kullanılmış. Kapı önünde Zeynep Hatun’un kabri varmış, bugün görebilen yok.

Tarihi kitabeler ise caminin kimliğini adeta fısıldıyor. 1203 (1788) ve 1258 (1842) tarihli iki tamir kitabesi var; biri 16 satır, diğeri yedi satır – ikisi de güzel hatla yazılmış ve caminin geçirdiği onarımları anlatıyor. Zeynep Hatun’un camiyi 1520 sonrası yaptırdığı biliniyor.

Bölgenin Maneviyatı ve Büyük Zatlar

Dergah olarak da anılan bu cami, manevi atmosferiyle dikkat çekiyor. Caminin hemen yakınında, 20 metre ötede, set üstünde İdris-i Bitlisi’nin açık kabristanı bulunuyor. Yavuz Sultan Selim devrinde yaşamış; padişahın büyük güven duyduğu, önemli bir zat. Ziyaretçilerden biri dedesinin de burada defnedildiğinden bahsediyor – bu tür mekânların manevi havası, aile bağlarını ve tarihsel sürekliliği hissettiriyor insana.

İbadet ve Ziyaret Deneyimi

• Camia ilk defa gidenler için dahi huzur veren bir ortam sunuyor. Akşam ezanına koşarak yetişen biri “çok şükür” demekten kendini alamamış.
• Bakımlı bir yapısı var; özellikle dergah ve tekke kısmı özenle korunmuş.
• Eyüp Sultan Türbesi’ne de yakın sayılır – Pier Loti’nin arka tarafında, ulaşımı kolay bir konumda.

Küçük Notlar ve Okuyucuya Bir Soru

Bu camiyi ziyaret edenlerin ortak duygusu şu: Hem Osmanlı’dan kalan bir şirinlik, hem de kendine has bir dokunuş... Fakat, aslına uygun restore edilseymiş daha da güzel olurdu diye düşünenler de var. Taş zeminin serinliğini, ahşap çatının altındaki huzuru hayal etmek bile yetiyor bazen. Sen de böyle eski bir camiye adım attığında, tarihin nefesini duyabiliyor musun?