Kartalbaba Cami

Kartalbaba Cami: Üsküdar'ın Tarihle Harmanlanan Sakin Durağı

Kökleri Derin, Hikâyesi Katmanlı Bir Cami

Kartalbaba Cami’nin hikâyesini anlatırken, hangi zamandan başlamak gerekir, insan kararsız kalıyor. Önce bir tekke... Sonra harap olmuş, 1879’da Lâlter Hanım’ın gönlünden kopan bir tamiratla yeniden ayağa kalkmış. Ne yazık ki, Lâlter Hanım onarımların bittiğini görecek kadar yaşayamamış; ama adı caminin bahçesindeki hazirede anılmaya devam ediyor. Asıl ilginç olan, binanın minaresinin olmaması: Çünkü ilk haliyle bir cami değil, tekke olarak inşa edilmiş. Bu detayı ilk kez duyanlar şaşırmasın; mimari sadelikle ruhani derinlik yan yana yürüyor burada.

Zamanda Yolculuk: Yeniden ve Yeniden Doğan Bir Yapı

Tarih net mi? Değil. Ama 1786’dan eski olduğu kesin. Zamanın yıpratıcı eliyle harap olmuş, sonra yine, yeniden inşa edilmiş... 1970’de tamamen yıkılmış, 1975’te rekonstrüksiyonla tekrar yükselmiş duvarları. Son olarak, 2013’te depreme dayanıklı olmadığı anlaşılınca, temeline kadar yıkılıp nihayet 2016’da bugünkü halini almış. Adeta küllerinden doğan bir yapı.

İçeride Sizi Ne Bekliyor?

Caminin içi sade—ama bir o kadar anlamlı. Sandukalar göze çarpıyor; özellikle Kartal Baba’nın ve birkaç kişinin daha yatırları ziyaretçileri karşılıyor. Kimi için bu biraz “garip” bir manzara; fakat, ölüm ve hayatı yan yana düşünmeyi sevenler için oldukça anlamlı. Hatta, bir ziyaretçi bunu görünce şöyle demiş: “Şehrin ortasına mezarlık yapılmalı ki, insanlar ölümü hatırlasın.” Herkes aynı fikirde olmayabilir, ama cami içine girdiğinizde ister istemez bir durup düşünüyorsunuz.

Huzurun ve Tarihin Buluştuğu Nokta

Burası sadece bir ibadet mekânı değil—kimileri için huzurun ta kendisi. Dine uzak biri bile, Kartalbaba Camii’nde iç huzur bulduğunu açıkça dile getiriyor. Tabii, içinde bulunduğu huzurun biraz gölgede kalmasına neden olan problemler de yok değil. Özellikle kadın tuvaletiyle ilgili ciddi hijyen sorunları yaşandığını, temizlik ve bakımın eksik olduğunu belirten bir yorum var. Sensörlü ışıklar dakikada altı yedi kez sönüyor, sifonlar çalışmıyor, hatta lavabolarda bile beklenmedik sürprizlerle karşılaşılabiliyor. (Bu kısmı yazarken ister istemez yüzümü buruşturuyorum!) Camiye gösterilen özenin, tuvaletlere de yansıması gerektiği kesin.

Pratik Bilgiler & Ulaşım

• Adres: Valide-i Atik Mahallesi, Nuhkuyusu Caddesi No: 79/1, Üsküdar / İstanbul
• Konum: Üsküdar Zeynep Kamil’de, Nuh Kuyusu Caddesi ile Kartal Baba Caddesi’nin tam kesişiminde.
• Mimari: Minare yok, sade ve kompakt bir yapı.
• İçeride: Kartal Baba ve bazı kişilerin sandukaları mevcut.
• Bahçede: Hazirede Lâlter Hanım’ın kabri yer alıyor.
• İbadet: Huzurlu ve sessiz bir ortam.

Son Söz Yerine...

Kartalbaba Cami, İstanbul’un karmaşasında görece küçük ama yüzyılları deviren bir soluk noktası. Tarihi, mimarisi ve içindeki sandukalarla insanı hem geçmişe hem de kendi içine döndüren bir yanı var. Geliştirilebilecek yönleri yok mu? Elbette var—özellikle temizlik konusunda bir seferberlik şart! Ama yine de... Burada insan kendini biraz daha hafif, biraz daha huzurlu hissediyor. Belki de bu, caminin asıl mucizesi.